ሾተላይ ምንድን ነው?

 ሾተላይ ምንድን ነው? 🗡️😮

ብዙ ጊዜ አንዲት እናት ከመጀመሪያ እርግዝናዋ በኃላ በተደጋጋሚ የሚከሰት የጽንሱ መጥፋት(በማህፀን ዉስጥ መሞት) ነው።

ይህ ለምን ይሆናል? 🤔

በምን ምክንያትስ ይከሰታል ⁉️

🔷 ስለ ሾተላይ ለመረዳት በመጀመሪያ ስለ ደም አይነቶች ማወቅ ይኖርብናል ::

❤️ የሰዎች ደም አይነት በአራት መደብ ይከፈላል(A, B, AB, O)

❤️ እነዚህ ደግሞ እያንዳንዳቸው በሁለት አበይት መደብ ይከፈላሉ::   ይሄም ፖዘቲቭ እና  ኔጋቲቭ እንለዋለን:: በትክክለኛ አጠራሩ አር ኤች ኔጋቲቭ (Rh-) እና አር ኤች ፖዘቲቭ( Rh +)ይባላል

🔷ለምሳሌ፦ የአንድ ሰው የደም ዓይነት A+ ወይም A- ሊሆን ይችላል,  B+ ወይም  B - በተመሳሳይ O+ ወይም O- ሊሆን ይቺላል ::

🤱 የሰው ማንነቱ ከእናቱና ከአባቱ በሚወስደው የዘር-መል ይወሰናል። የደም ዓይነትም በዚሁ መልክ እንወስዳለን። ከአር ኤች ፖዘቲቭ(Rh +) አባት እና ከአር ኤች ኔጋቲቭ(Rh-) እናት የሚፈጠር ጽንስ አር ኤች ፖዘቲቭ(Rh +) የመሆን እድሉ የሰፋ ነው።

🛑ሾተላይ የሚከሰተው አንዲት ሴት የደም ዓይነቷ  ኔጋቲቭ ሆኖ (ለምሳሌA-, B-, AB-,  O-) ሆኖ ልጇ ደሞ  ፖዘቲቭ ከሆነ (ለምሳሌ A+, B+, AB+, O+) ከሆነ እና የ ልጁ ደም ህዋስ ወደ ሰውነቷ ሲገባ ፖዘቲቭ የሆኑ የደም ህዋሶችን በሙሉ የሚያጠፋ ተዋጊ ንጥረ-ነገር (Antibodies)በደሟ ውስጥ ይመረታል። 

🛑 ይህ ንጥረ-ነገር አንዴ ከተመረተ በደሟ ውስጥ እስከ ህይወቷ ፍጻሜ ድረስ ይኖራል።

🛑በመሆኑም በማህጸንዋ ውስጥ የያዘችው ልጅ የደም ዓይነቱ አር ኤች ፖዘቲቭ ከሆነ የተመረተው ንጥረ-ነገር(antibodies) ጽንሱን እንደ ባእድ አካል ስለሚቆጥረው ያጠቃዋል። በዚህም ምክንያት በተደጋጋሚ የምትይዘው ጽንስ የደም ዓይነቱ አር ኤች ፖዘቲቭ ከሆነ አስፈላጊውን ህክምና ካልተደረገላት ይሞትባታል። 

🛑 የደም ዓይነቱ አር ኤች ኔጋቲቭ (Rh-) ከሆነ ግን አንድ አይነት ስለሆነ እንደ ባእድ አይቆጠርም ስለዚህ ልጁም በጤና ይወለዳል። 

የሾተላይ ሕክምናው አለው❓️

አዎ ሾተላይ ሕክምና አለው❗️ 

✔️ የደም ዓይነቷ አር ኤች ኔጋቲቭ (Rh-) የሆነች እናት የ እርግዝና ክትትሏ እና ሕክምናዋ በሆስፒታል ውስጥ መሆን አለበት። 🏨🏥

✔️ በደሟ ውስጥ ያለውን የንጥረ-ነገር መጠን መለካትና የጽነሷን የጉዳት መጠን በማየት ብዙ ሳይጎዳ እንዲወለድ ማድረግ።🔬

✔️ በሀገራችን በቅርቡ  የተጀመረው ጽንሱ በማህጸን ውስጥ እያለ ደም በመለገስ እንዲያድግና እንዲወለድ ማስቻል።

✔️  ሾተላይ ከሕክምናው ይልቅ ግን መከላከሉ በጣም ውጤታማ ነው ❗️

ሾተላይን እንዴት እንከላከለው❓️

💗 ማንኛዋም ሴት ከማርገዟ ወይም ማንኛውንም ደም ከመውሰዷ በፊት የደም ዓይነቷን ማወቅ አለባት።

💗  የወንድ አጋሯን የደም ዓይነት ማወቅ አለባት።

💗 እርግዝና አር ኤች ፖዘቲቭ( Rh +) ከሆነ አጋሯ ከተፈጠረ መጀመሪያ በሚደረግላት ምርመራ (indirect coomb’s test) ተዋጊ ንጥረ-ነገሩ መመረቱ እና አለመመረቱን ይረጋገጣል።

💗 እዳይመረት የሚከላከል የሾተላይ መከላከያ(Anti-D)መድኃኒት በእርግዝና 7ተኛ ወሯ ላይ ይሰጣታል።

💗 ከወለደች በኃላ የልጇ የደም ዓይነት አር ኤች ፖዘቲቭ( Rh +) ከሆነ በድጋሚ መድኃኒቱ ይሰጣታል።💉💉

💗 እርግዝናው ከማህጸን ውጭ ወይም በውርጃ ቢያበቃም የሾተላይ መከላከያውን መድኃኒት መውሰድ አለባት።